Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Του Γιωργου Λιαλιου

Μειώσεις διοδίων - επανέναρξη έργων
Στόχος να γίνουν πριν από το Πάσχα, αφορούν κυρίως τους σταθμούς που βρίσκονται σε υπό κατασκευήν τμήματα των αξόνων
Του Γιωργου Λιαλιου

Μειώσεις διοδίων και επανέναρξη των έργων πριν από το Πάσχα. Αυτός είναι ο διπλός στόχος του υπουργείου Υποδομών, στον οποίο εστιάζουν αυτές τις ημέρες οι διαπραγματεύσεις με τους παραχωρησιούχους και τις τράπεζες. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν κατά τις συναντήσεις των υπουργών Υποδομών και Οικονομικών, που πραγματοποιούνται με σκοπό, εφ’ όσον λυθούν οι τελευταίες εκκρεμότητες, να γίνουν ανακοινώσεις το συντομότερο δυνατόν. Οπως όλα δείχνουν, σοβαρές μειώσεις θα γίνουν μόνο στους σταθμούς διοδίων που βρίσκονται σε υπό κατασκευήν τμήματα των δρόμων.

Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης των συμβάσεων παραχώρησης (που ξεκίνησε στα μέσα Ιανουαρίου) θα «τραβήξει» χρονικά για τουλάχιστον ένα εξάμηνο ακόμα, τα υπουργεία Υποδομών και Οικονομικών εστιάζουν τις προσπάθειές τους στα δύο σημεία που είναι απαραίτητα τόσο για το «φαίνεσθαι», όσο και για το μέλλον των οδικών έργων με συμβάσεις παραχώρησης. Επικοινωνιακά, η ανακοίνωση των μειώσεων στις τιμές των διοδίων πριν από το Πάσχα, πριν, δηλαδή, από την καθιερωμένη εορταστική έξοδο, θα έχει διπλό όφελος: η κυβέρνηση θα εμφανιστεί να δίνει λύση σε ένα ζήτημα που αποτέλεσε προεκλογική της «σημαία» (το «άδικο» ύψος των τιμών των διοδίων), ενώ ταυτόχρονα ευελπιστεί ότι θα αποστερήσει από το κίνημα «δεν πληρώνω» το όποιο κοινωνικό του έρεισμα.

Το εγχείρημα

Στην πράξη, βέβαια, το εγχείρημα του υπουργείου Υποδομών είναι σαφώς πιο σύνθετο. Kατά πρώτον, όπως όλα δείχνουν, οι μειώσεις στις τιμές των διοδίων θα αφορούν μόνο τον χρόνο κατασκευής των έργων, δηλαδή τα επόμενα 2-3 χρόνια. Κατά δεύτερον, σημαντικές μειώσεις θα γίνουν μόνο σε εκείνα τα τμήματα που βρίσκονται υπό κατασκευήν. Οι μειώσεις αυτές, όπως πρόσφατα αποκάλυψε ο υπουργός Υποδομών κ. Δημ. Ρέππας, θα φθάνουν το 50% του σημερινού ποσού. Για παράδειγμα στην εθνική οδό Ελευσίνας - Κορίνθου - Πάτρας, μείωση 50% θα γίνει στα διόδια που βρίσκονται στο τμήμα Κορίνθου - Πάτρας και όχι στο τμήμα Ελευσίνας - Κορίνθου που είναι έτοιμο.

Εδώ όμως προκύπτουν πολλά ερωτήματα, καθώς τα πράγματα δεν είναι σε όλους τους δρόμους τόσο ξεκάθαρα. Για παράδειγμα στη Νέα Οδό, τα διόδια του τμήματος Μεταμόρφωση - Σκάρφεια χρησιμοποιούνται για να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή της Ιονίας Οδού (Αντίρριο - Ιωάννινα). Με άλλα λόγια, οι οδηγοί χρησιμοποιούν μεν ένα σχεδόν έτοιμο δρόμο (άρα κανονικά δεν θα τους αφορούσε η μείωση του 50%), πλην όμως τα έσοδα από τα διόδια χρησιμοποιούνται για ένα τμήμα που βρίσκεται υπό κατασκευήν. Ομοίως, στην εθνική οδό από Ράχες Φθιώτιδας έως Κλειδί Ημαθίας, το μόνο «παλαιό» τμήμα είναι τα Τέμπη και ο Αγιος Παντελεήμονας, για την παράκαμψη του οποίου κατασκευάζονται σήραγγες. Επομένως, σύμφωνα με αυτή τη λογική, μείωση 50% θα μπορούσε να επιβληθεί μόνο σε ένα σταθμό διοδίων, στα διόδια Πυργετού. Για τα υπόλοιπα τμήματα των πέντε οδικών αξόνων, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, θα υπάρξει μείωση, η οποία όμως θα είναι μικρότερη, λ. χ. 30%.

Εκπτωση

Παράλληλα με τις κλιμακούμενες μειώσεις στα διόδια, το υπουργείο Υποδομών επιδιώκει τη θέσπιση εκπτωτικής πολιτικής για τους τακτικούς χρήστες των δρόμων. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, λ. χ. όπως στη γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου (δηλαδή, με την εγγραφή του οδηγού σε ένα εκπτωτικό πρόγραμμα). Η αναλογική χρέωση, δηλαδή η χρέωση του οδηγού ανάλογα με τον δρόμο που διανύει, προϋποθέτει την τοποθέτηση πομπών σε όλους τους κόμβους εισόδου - εξόδου και επομένως χρειάζεται το λιγότερο μία διετία για να τεθεί σε λειτουργία, άρα δεν αφορά το άμεσο μέλλον.

Το δεύτερο –και φυσικά σημαντικότερο– ζήτημα που πρέπει να λυθεί είναι... το πού θα βρεθούν τα χρήματα. Κι αυτό γιατί το κόστος της μείωσης των τιμών στα διόδια δεν θα αναληφθεί από τους παραχωρησιούχους ή τις τράπεζες, αλλά από το κράτος. Επομένως, κάθε μήνα το υπουργείο Υποδομών θα λαμβάνει από τις πέντε κοινοπραξίες τον λογαριασμό, για το πόσα οχήματα διήλθαν από κάθε σταθμό διοδίων και πόσα λιγότερα πλήρωσαν, ανάλογα με το ύψος της μείωσης. Σενάρια υπάρχουν πολλά και σύμφωνα με το επικρατέστερο, το Δημόσιο θα δημιουργήσει μια εταιρεία η οποία θα πάρει δάνειο με «ενέχυρο» τα μελλοντικά έσοδα του Δημοσίου από τα διόδια. Ολο αυτό απαιτεί χρόνο και επομένως, το πιθανότερο είναι η κυβέρνηση να ζητήσει την άμεση εφαρμογή της μείωσης στα διόδια «καλή τη πίστει» ή με κάποιες εγγυήσεις και την εξόφληση του λογαριασμού στο εγγύς μέλλον.

«Κλειδί», η «ενδιάμεση χρηματοδότηση»

Προκειμένου να προχωρήσει σε μείωση των διοδίων, το υπουργείο Υποδομών θα πρέπει πρώτα να δώσει λύση στο χρηματοδοτικό πρόβλημα των έργων, προκειμένου... να μην το επιτείνει. Τα τέσσερα από τα πέντε έργα έχουν «στερέψει», καθώς οι τράπεζες σταμάτησαν εδώ και ένα έτος να καταβάλλουν τις δόσεις του δανείου, που είναι και η κύρια πηγή χρηματοδότησης των έργων. Αποτέλεσμα ήταν στη Νέα Οδό (Ιονία Oδός, Μεταμόρφωση - Σκάρφεια) και στην Κεντρική Οδό (Ε65) τα έργα να έχουν διακοπεί, ενώ στην Ολυμπία Οδό (Ελευσίνα - Πάτρα - Πύργος) και στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (Μαλιακός - Κλειδί) έχουν μειωθεί δραστικά οι ρυθμοί των έργων. Η λύση που συζητείται αυτό το διάστημα είναι η καταβολή από τις τράπεζες μιας «ενδιάμεσης χρηματοδότησης», περίπου 100 εκατ. ευρώ ανά έργο, ώστε να εργοτάξια να λειτουργήσουν μέχρι το τέλος του έτους, δηλαδή μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης των συμβάσεων. Αν οι τράπεζες δεχθούν, τότε οι παραχωρησιούχοι είναι βέβαιο ότι δεν θα φέρουν αντιρρήσεις. Το πρόβλημα είναι οι όροι της «ενδιάμεσης χρηματοδότησης», αφού οι τράπεζες ζητούν να καταβληθεί ισόποση εγγύηση από το ελληνικό Δημόσιο, αλλά και να καταβληθεί νωρίτερα από το συμφωνημένο η υπόλοιπη χρηματοδοτική συμβολή του κράτους στα έργα. Ολα αυτά θα απεμπλέξουν τα έργα, ταυτόχρονα όμως οδηγούν στην πράξη τις συμβάσεις παραχώρησης σε πλήρη αποσάθρωση, παρ’ ότι το υπουργείο Υποδομών επιμένει ότι τα βασικά σημεία των συμβάσεων δεν μπορούν και δεν πρέπει να αλλάξουν.